แม้ว่าการมีอุปกรณ์พื้นฐานจะสำคัญมาก แต่ถ้าอยากสร้างชิ้นงานปั้นให้ได้ตามจินตนาการก็ต้องมีเครื่องมือเฉพาะบางอย่างเข้ามาช่วยเสริม แต่ไม่จำเป็นต้องรีบมีทุกอย่างตั้งแต่แรก เพราะจริงๆ แล้ว “มือของคุณ” คือเครื่องมือหลักที่ใช้มากที่สุดในทุกขั้นตอน เพียงแต่เครื่องมือเหล่านี้จะช่วยให้ทำงานได้ง่ายขึ้น ประหยัดแรง และพัฒนาทักษะได้เร็วขึ้น
เครื่องมือพื้นฐานสำหรับผู้เริ่มต้นงานปั้นที่ควรรู้จักและจัดไว้ใกล้ตัวมีดังนี้
- ผ้ากันเปื้อนและผ้าขนหนู : ศิลปะการปั้นดินเป็นงานที่เปื้อนง่ายมาก ผ้ากันเปื้อนช่วยป้องกันไม่ให้เสื้อผ้าเลอะ ส่วนผ้าขนหนูช่วยเช็ดมือให้สะอาดขณะทำงาน
- ฟองน้ำ : เครื่องมือสารพัดประโยชน์ โดยเฉพาะตอนขึ้นรูปบนแป้นหมุน ฟองน้ำช่วยดูดซับและกระจายน้ำ ทำให้การขึ้นรูปและปั้นดินง่ายขึ้น บางแบบมีด้ามต่อเพื่อใช้ซับน้ำในจุดที่เข้าถึงยาก
- เส้นลวดตัดดิน : ใช้ตัดชิ้นงานออกจากแป้นหมุนเมื่อปั้นเสร็จแล้ว มักทำจากไนลอนหรือโลหะ มีที่จับไม้เล็กๆ สองด้าน
- ลิบ : ใช้ขึ้นรูปและเกลี่ยผิวงานให้เรียบระหว่างปั้นบนแป้นหมุน
- เข็มสำหรับงานปั้น : ลักษณะคล้ายเข็มยาว ใช้ตัดแต่งขอบงานบนแป้นหมุน หรือขีดรอยบนดินก่อนเชื่อมต่อชิ้นงาน
- มีด (Fettling knives) : มีทั้งแบบใบอ่อนและใบแข็ง ใช้ตัดแต่งขอบโค้งหรือมุมต่างๆ ใบอ่อนสามารถดัดโค้งได้ ส่วนใบแข็งเหมาะสำหรับการตัดตรงๆ ที่ต้องการความคมชัด
- ผ้าชามัวร์ : ใช้เกลี่ยขอบปากภาชนะให้เรียบหรืออัดขอบงานที่ปั้นบนแป้นหมุนให้แน่นขึ้น
- เครื่องมือตัดและแต่ง : ชุดเครื่องมือสำหรับตัดแต่งและขูดเนื้อดิน เหมาะสำหรับการปั้นขึ้นรูปด้วยมือ
- พู่กัน : จำเป็นสำหรับการลงสี underglaze หรือ overglaze
- ไม้ช่วยขึ้นและแต่งรูป (Throwing stick) : ช่วยเก็บรายละเอียดด้านนอกของชิ้นงาน มีหลายรูปทรงให้เลือก ใช้แต่งรายละเอียดในงานปั้นด้วยมือได้หลากหลายแบบ
- อุปกรณ์ช่วยวัดขนาด (Potter’s Calipers) : ใช้วัดเส้นผ่านศูนย์กลางด้านในและด้านนอกของชิ้นงาน เพื่อให้ขนาดพอดีกันเมื่อประกอบเป็นชุด
- เครื่องมือไม้ปั้นรูป มีหลายรูปทรงให้เลือก ใช้แต่งรายละเอียดในงานปั้นด้วยมือได้หลากหลายแบบ
- แผ่นไม้ : สำหรับรองชิ้นงานที่ทำเสร็จแล้วในช่วงที่รอพักดิน
เครื่องมือเหล่านี้จะค่อยๆ เข้ามาเติมเต็มการทำงานเมื่อคุณเริ่มคุ้นเคยกับการปั้นมากขึ้น การรู้จักเลือกใช้ให้เหมาะสมจะช่วยให้งานออกมาสวย เรียบเนียน และเป็นมืออาชีพมากขึ้นทุกครั้งที่คุณลงมือปั้นค่ะ